
বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক (প্ৰয়াত)।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অনন্ত-দেৱ-শৰ্মা)_

অনন্ত দেৱ শৰ্মা


ধেমাজি।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অনিৰ্বাণ-দত্ত)_


অনিৰ্বাণ দত্ত


গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অভিজিত-দত্ত)_


অভিজিত দত্ত


নাজিৰা, শিৱসাগৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অসমী-গগৈ-বৰুৱা)_


অসমী গগৈ বৰুৱা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/আভা-বৰা)_

আভা বৰা


চেইণ্ট ষ্টিফেন স্কুল, দমদম (কলকাতা)

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/আৰুশ-সোণোৱাল)_

আৰুশ সোণোৱাল


পাঞ্জাবাৰী, গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ঈশান-জ্যোতি-বৰা)_


ঈশান জ্যোতি বৰা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/এলিজা-ৰাণী-দাস)_

এলিজা ৰাণী দাস


শান্তি পথ, আৰ জি বৰুৱা ৰোড, গুৱাহাটী-৭৮১০২৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/জ্যোতিশিখা-দত্ত)_

জ্যোতিশিখা দত্ত


নিবেদিতা গোস্বামী মেম’ৰিয়েল ইনষ্টিটিউট,  
সুৰ-সংগম, ৰৰৈয়া, যোৰহাট-৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/জ্যোতিস্মিতা-গোস্বামী-শৰ্মা)_

জ্যোতিস্মিতা গোস্বামী শৰ্মা


তেজপুৰ বিশ্ববিদ্যালয় চৌহদ, তেজপুৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ঝৰ্ণালী-শৰ্মা-বৰকটকী)_

ঝৰ্ণালী শৰ্মা বৰকটকী


বিশিষ্ট লেখক, গৱেষক আৰু কণ্ঠশিল্পী।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ড-বীৰেন্দ্ৰনাথ-দত্ত)_

ড° বীৰেন্দ্ৰনাথ দত্ত


বালিজান, চাৰিখেলীয়া, বিশ্বনাথ-৭৮৪১৭২,  
ফোন- ৯৩৬৫৩৬৭০৬০

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/তপন-বৰুৱা)_

তপন বৰুৱা


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক (প্ৰয়াত)।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ত্ৰৈলোক্যেশ্বৰী-দেৱী-বৰুৱানী)_

ত্ৰৈলোক্যেশ্বৰী দেৱী বৰুৱানী


শুৱালকুছি, পদ্মৰাম কাকতি পথ, কামৰূপ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দিগন্ত-বৈশ্য)_

দিগন্ত বৈশ্য


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দিলীপ-কুমাৰ-বৰুৱা)_

দিলীপ কুমাৰ বৰুৱা


গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দীপক-কুমাৰ-কলিতা)_


দীপক কুমাৰ কলিতা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দীপা-পণ্ডিত)_

দীপা পণ্ডিত


পুৰণিগুদাম, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দুলাল-বৰা)_


দুলাল বৰা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দ্বীপজ্যোতি-বৰা)_


দ্বীপজ্যোতি বৰা


সন্দীপনী বিদ্যামন্দিৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দৰ্শয়িতা-বৰঠাকুৰ)_

দৰ্শয়িতা বৰঠাকুৰ


ভলাগুৰি সত্ৰ, কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ধ্ৰুৱজ্যোতি-শৰ্মা)_

ধ্ৰুৱজ্যোতি শৰ্মা


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/নূপুৰ-মোমাইদেউ)_

নূপুৰ মোমাইদেউ


শংকৰদেৱ শিশু নিকেতন, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/নৱনীত-নিয়ৰ-শইকীয়া)_

নৱনীত নিয়ৰ শইকীয়া


ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়, ডিব্ৰুগড়

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/প্ৰকল্প-ৰঞ্জন-ভাগৱতী)_

প্ৰকল্প ৰঞ্জন ভাগৱতী


ডিব্ৰুগড়

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/প্ৰাণজিৎ-বৰা)_


ড° প্ৰাণজিৎ বৰা


দেৰগাঁও, গোলাঘাট

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/বন্দিতা-শৰ্মা-কন্দলি)_

বন্দিতা শৰ্মা কন্দলি


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ভূপেন-শৰ্মা)_


ভূপেন শৰ্মা


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ভূপেন্দ্ৰ-নাথ-হাজৰিকা)_


ভূপেন্দ্ৰ নাথ হাজৰিকা


গৌৰী মেনশ্যন, ভি আই পি ৰোড, ছয়মাইল, গুৱাহাটী-২২

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/মঞ্জু-দত্ত)_

মঞ্জু দত্ত


সূৰ্যপুৰ তিনিআলি, পাভৈ পথ,  
বিশ্বনাথ চাৰিআলি-৭৮৪১৭৬

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/মাতু-হাজৰিকা)_


মাতু হাজৰিকা


বাঙ্গালোৰ, কৰ্ণাটক-৫৬০০৬৭

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/যশোৱন্ত-নিপুণ)_


যশোৱন্ত নিপুণ


কাজিৰঙা, গোলাঘাট

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/শতৰূপা-গৌতম)_

শতৰূপা গৌতম


স্নাতকোত্তৰ মহলা, প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়,  
গুৱাহাটী।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সত্যজিৎ-নাথ)_

সত্যজিৎ নাথ


ৱাৰ্ড নং ৯, নাজিৰা-৭৮৫৬৮৫, শিৱসাগৰ,  
ফোন- ৮৪৮৬০১৬০৪৫

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সত্যনাৰায়ণ-কৰ)_

সত্যনাৰায়ণ কৰ


নগাঁও মিছন হাইস্কুল, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সনভ-দাস)_

সনভ দাস


ৰূপকোঁৱৰ হাউচিং কমপ্লেক্স,  
খানামুখ ছেকগেট, ডাক- গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়,  গুৱাহাটী-৭৮১০১৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সমীন্দ্ৰ-হুজুৰি)_


সমীন্দ্ৰ হুজুৰি


‘কাণখোৱা’ৰ সম্পাদনা কক্ষ।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সম্পাদনা-কক্ষ)_

সম্পাদনা কক্ষ


দিল্লী পাব্লিক স্কুল, নাজিৰা

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুগন্ধি-উৰুলি-বৰুৱা)_


সুগন্ধি উৰুলি বৰুৱা


লালমাটি, তেজপুৰ-৭৮৪০০১,  
শোণিতপুৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুপ্ৰীয়া-পাল)_


সুপ্ৰীয়া পাল


ঘৰ নং ১৩, লতাকটা শান্তিনগৰ,  
বশিষ্ঠ, গুৱাহাটী-২৯

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুৰেন্দ্ৰ-মোহন-দাস)_

সুৰেন্দ্ৰ মোহন দাস


বিশিষ্ট সাহিত্যিক। তেখেতে শিশুৰ বাবেও ভালেমান সাহিত্য ৰচনা কৰিছে।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰঞ্জু-হাজৰিকা)_

ৰঞ্জু হাজৰিকা


ভোটাই গাঁও, নগাঁও, ফোন- ৯৮৬৪৪৯৮৭৪৮

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰিণ্টু-দাস)_


ৰিণ্টু দাস


কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয়, মিছা (নগাঁও)

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰুকনাভ-ৰণজয়-শইকীয়া)_

ৰুকনাভ ৰণজয় শইকীয়া


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰূপজ্যোতি-গোস্বামী)_


ৰূপজ্যোতি গোস্বামী

গ্ৰী
চ দেশৰ ষ্টাগিৰা নামৰ চহৰত খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৮৪ত এৰিষ্ট’টল (Aristotle)ৰ জন্ম হৈছিল। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব মানে যীশুখ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ আগৰ। অৰ্থাৎ যীশুখ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ ৩৮৪ বছৰ আগতে এৰিষ্ট’টলৰ জন্ম হৈছিল। 

এৰিষ্ট’টল অতি মেধাৱী আৰু কঠোৰ পৰিশ্ৰমী আছিল। তেওঁৰ পিতৃ আছিল নিকোমেচাচ। নিকোমেচাচ ইউৰোপৰ গ্ৰীচ দেশৰ ৰাজ্য মেচিডনৰ ৰজা এমিণ্টাচৰ ব্যক্তিগত চিকিৎসক আছিল। এমিণ্টাচ আছিল বিশ্ব বিখ্যাত বীৰ আলেকজেণ্ডাৰৰ ককাক। এৰিষ্ট’টলৰ মাকৰ নাম আছিল ফিষ্টিয়াচ। সৰুতেই দেউতাক ঢুকুৱাত মাক ফিষ্টিয়াচেই এৰিষ্ট’টলক ডাঙৰ কৰিছিল আৰু এৰিষ্ট’টল দেউতাকৰ দৰেই এজন নামজ্বলা ডাক্তৰ হোৱাটো তেওঁ কামনা কৰিছিল। 

এৰিষ্ট’টলে প্ৰাথমিক শিক্ষা ঘৰতে মাক আৰু গৃহ শিক্ষকৰ পৰা গ্ৰহণ কৰে। ওঠৰ বছৰ বয়সত মাকে তেওঁক গ্ৰীচৰ ৰাজধানী এথেন্সলৈ পঠায়। এথেন্সত সকলো বিষয় অধ্যয়নৰ সুবিধা আছিল আৰু বিশ্বৰ বিদগ্ধ পণ্ডিতসকলো তাতেই আছিল। তাত তেওঁ গ্ৰীচৰ সুবিখ্যাত দাৰ্শনিক প্লেটোৰ প্ৰিয় শিষ্য হৈ পৰে। এৰিষ্ট’টলে এথেন্স বিশ্ববিদ্যালয়ত প্লেটোৰ লগত সুদীৰ্ঘ কুৰি (২০) বছৰ কাল থাকি দৰ্শনৰ নানা শাস্ত্ৰ অধ্যয়ন কৰাৰ লগতে আন আন বিষয়সমূহ, যেনে— সাহিত্য, ৰাজনীতি, গণিত, জ্যোতিৰ্বিদ্যা, উদ্ভিদ বিদ্যা, প্ৰাণীবিদ্যা, সমুদ্ৰ বিজ্ঞান আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞানো অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ বিজ্ঞান আৰু দৰ্শনত অগাধ পাণ্ডিত্যৰ পৰিচয় দি গৈছে। এথেন্সত তেওঁ এক ভ্ৰাম্যমাণ দৰ্শন বিদ্যালয় স্থাপন কৰিছিল।

প্লেটোৰ মৃত্যুৰ পাছত এৰিষ্ট’টলে এথেন্স ত্যাগ কৰে। তাৰ পাছত তেওঁ পাৰস্যৰ যুৱৰাজ হাৰমিয়াচে এছিয়া মাইনৰৰ ওচৰত পাতি লোৱা ৰাজ্যতে থাকিবলৈ লয়। যুৱৰাজে এৰিষ্ট’টলক নিজ দৰবাৰত ৰখাৰ উপৰিও ৰাজপৰিয়ালৰ এগৰাকী কন্যা তেওঁলৈ বিয়া দিয়ে। 

এছিয়া মাইনৰ সমুদ্ৰ পাৰৰ দেশ আছিল। এৰিষ্ট’টলে সেই সময়তে সামুদ্ৰিক জীৱৰ বিষয়ে গৱেষণা আৰম্ভ কৰে। তেওঁ গৱেষণা কৰা জীৱসমূহৰ ভিতৰত কেট-ফিচ, ইলেকট্ৰিক এল, এংগেলাৰ ফিচ, অক্টোপাচ, ডগ ফিচ আদিয়েই প্ৰধান। তেওঁ বহুতো পুথি ৰচনা কৰিছিল, কিন্তু বেছিভাগ পুথিয়েই সংৰক্ষণ কৰিব পৰা নাছিল। এৰিষ্ট’টলে বিশ্বাস কৰিছিল যে পদাৰ্থ বিজ্ঞান আৰু আধ্যাত্মবিদ্যা (metaphysics)ৰ মাজতেই গণিতৰ স্থান। তেওঁৰ গণিত চৰ্চাৰ মুখ্য উদ্দেশ্য আছিল পদাৰ্থ বিজ্ঞানত কেনেকৈ গণিত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি, সেই বিষয়ে চিন্তা-চৰ্চা কৰা। গণিত সম্বন্ধীয় তেওঁৰ দুখন উল্লেখযোগ্য পুথি হৈছে বলবিজ্ঞানৰ সমস্যা (Mechanical Problems) আৰু আনখন হৈছে ৰেখাৰ অবিভাজ্যতা (Indivisibility of Lines)। সম্পাদিত ৰূপত দুয়োখন পুথি ছপা কৰি উলিওৱা হৈছে। এই দিশৰ পৰা এৰিষ্ট’টলক এজন প্ৰায়োগিক গণিতজ্ঞ (applied mathematician) হিচাপে আখ্যা দিয়া হৈছে। 

এৰিষ্ট’টলৰ আগতে চিত্ৰ থকা কোনো পাঠ্যপুথি নাছিল। এৰিষ্ট’টলেই পোনপ্ৰথমে চিত্ৰযুক্ত পাঠ্যপুথি লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তেওঁ বুজিছিল যে বিজ্ঞানৰ কথাবোৰ চিত্ৰৰ সহায়ত ব্যাখ্যা নকৰিলে আনে বুজি পোৱাটো কঠিন হৈ পৰে। এৰিষ্ট’টলৰ আগলৈকে পাটীগণিত (arithmetic) আৰু জ্যামিতিৰ অধ্যয়ন বেলেগে বেলেগে হোৱা নাছিল। এৰিষ্ট’টলে এই বিষয় দুটাৰ স্বকীয় বৈশিষ্ট্য আৰু লক্ষণসমূহ আঙুলিয়াই দি পৃথকে পৃথকে অধ্যয়ন কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। আধুনিক গণিতৰ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ধাৰণা অবিচ্ছিন্নতা (continuity)ৰ এটা গাণিতিক সংজ্ঞা দিবলৈ এৰিষ্ট’টলেই সৰ্বপ্ৰথমে চেষ্টা কৰিছিল।

<center>
![গ্ৰীচ](/images/posts/greece.webp)
গ্ৰীচদেশৰ এক দৃশ্য
</center>
 
গ্ৰীচৰাজ এমিণ্টাচৰ মৃত্যুৰ পাছত তেওঁৰ পুত্ৰ ফিলিপ মেচিডনৰ ৰজা হয়। খৃঃ পূঃ ৩৪২ত ফিলিপে তেওঁৰ পুত্ৰ আলেকজেণ্ডাৰক এৰিষ্ট’টলৰ ওচৰত শিক্ষা লাভ কৰিবলৈ পঠায়। আলেকজেণ্ডাৰে এৰিষ্ট’টলৰ লগত সাত বছৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰাৰ পাছত ২১ বছৰ বয়সত মেচিডনৰ ৰজা হয়। সেই সময়তে এৰিষ্ট’টলো এথেন্সলৈ উভতি আহি নতুনকৈ স্কুল স্থাপন কৰে। এথেন্সত প্ৰায় তেৰ বছৰ কাল কাম কৰে। তেওঁ জীৱতত্ত্ব বিষয়ক বহু কিতাপ লিখে। গণিত আৰু বিজ্ঞানৰ বুৰঞ্জী প্ৰণয়নত এৰিষ্ট’টল বৰ আগ্ৰহী আছিল। সেয়ে তেওঁৰ কেইবাজনো বিখ্যাত ছাত্ৰই সেই সময়লৈকে হোৱা গণিতৰ ক্ৰমবিকাশৰ বুৰঞ্জী প্ৰণয়ন কৰিছিল।

এৰিষ্ট’টলে সৰ্বমুঠ ৫২০ প্ৰকাৰৰ বিভিন্ন জন্তুৰ বিৱৰণী লিখিছিল। তেওঁ নানা প্ৰাণী আৰু উদ্ভিদৰ ওপৰত পৰীক্ষা নিৰীক্ষা চলাইছিল, এইবোৰৰ গঠন আৰু প্ৰজনন কৌশল অধ্যয়ন কৰিছিল। ইয়াৰ আধাৰত প্ৰাণীসমূহৰ মাজত শ্ৰেণী বিভাজন কৰিছিল। এই বিষয়ৰ উল্লেখযোগ্য পুথিখন হৈছে— ‘হিষ্টোৰিয়া এনিমিলিয়াম’। এৰিষ্ট’টলক জীৱ-বিজ্ঞানৰ পোনপ্ৰথম বুনিয়াদ গঠন কৰোঁতা বুলি ক’ব পাৰি। আলেকজেণ্ডাৰৰ মৃত্যুৰ আগে আগে এথেন্স শত্ৰুৱে আক্ৰমণ কৰাত এৰিষ্ট’টলে ইউবিয়ালৈ পলাই যায়। ৬২ বছৰ বয়সত ইউবিয়া চহৰত এই গৰাকী মহান বিজ্ঞানীয়ে ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।

প্ৰায়োগিক গণিতজ্ঞ এৰিষ্ট’টল

ম
ৰমৰ মইনাহঁত, আজি তোমালোকক পঢ়ি খুব ভাল লগা এখন কিতাপৰ কথা ক’ম। কিৰণ তামূলী শিশু-সাহিত্য ন্যাসৰ হৈ মৌচাক প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰি উলিওৱা গ্ৰন্থখনৰ সম্পাদক আমাৰ সকলোৰে শ্ৰদ্ধাৰ মৌচাক মামা অৰ্থাৎ শান্তনু তামূলী। গ্ৰন্থখনৰ সম্পাদকীয়ত ‘মৌচাক’ আৰু ‘নতুন আৱিষ্কাৰ’ শিশু আলোচনী দুখনৰ লগত জন্মলগ্নৰে পৰা ২০২১ চনলৈকে নিয়মীয়াভাৱে লিখা ডা° কিৰণময়ী তামূলীৰ জীৱন আৰু ৰচনাৰাজিৰ পৰিচয় দিয়া হৈছে। 

‘মৌচাক’ আৰু ‘নতুন আৱিষ্কাৰ’ত ‘ডাক্তৰ অহাৰ আগতে’ শিতানৰ লেখিকা আৰু ‘ডা° পেহী’ নামেৰে শিশুৰ মাজত জনপ্ৰিয় হোৱা ডা° কিৰণময়ী তামূলীয়ে শিশু উপন্যাস ‘অপৰাজেয়’, ভ্ৰমণ কাহিনী ‘টেমছৰ দুয়োপাৰ’ আৰু ‘আমেৰিকা আমেৰিকা’, সাধুকথা ‘শহা আৰু কাছৰ দৌৰ’, লগতে ‘জনা-নজনা ৰোগৰ কথা’ নামৰ চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ এখন অতি মূল্যৱান পুথি ৰচনা কৰিছে, যিখনে মইনাহঁতক সৰুৰে পৰাই সচৰাচৰ হৈ থকা ২২বিধ ৰোগ-ব্যাধিৰ প্ৰতি সচেতন কৰি তুলিব। গ্ৰন্থখনত কিৰণময়ী বাইদেউৰ উল্লিখিত আটাইকেইখন শিশুগ্ৰন্থ একেলগ কৰি সংকলনটো প্ৰকাশ কৰি উলিয়াইছে।

গ্ৰন্থখনৰ ভূমিকাত প্ৰশান্ত কুমাৰ মহন্তই কিৰণময়ী বাইদেউৰ পৰিচয় দাঙি ধৰিছে। লগতে তাত শিশু গ্ৰন্থকেইখনৰ বিষয়বস্তুৰ আভাস পোৱা যায়। গ্ৰন্থখনৰ প্ৰথম অংশত সম্পাদকীয়, ভূমিকাৰ পাছত বাইদেউৰ শিশু পুথিকেইখন আৰু দ্বিতীয় অংশত বৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় এটাই স্থান পাইছে। সেইটো হৈছে কিৰণ তামূলীৰ গ্ৰন্থসমূহৰ আলোচনা। বিভিন্ন কাকত-আলোচনীৰ পাতত বাইদেউৰ শিশু গ্ৰন্থকেইখনৰ আলোচনা বিভিন্নজনে কৰিছে। সম্পাদকে সেইসমূহ সংগ্ৰহ কৰি সংকলনখনত প্ৰকাশ কৰিছে। গ্ৰন্থখনৰ আলোচনাৰ পৰা শিশুসকল বিশেষভাৱে উপকৃত হ’ব, কাৰণ আলোচনাসমূহ পঢ়াৰ পাছত গ্ৰন্থ এখন পঢ়িলে কেনেদৰে গ্ৰন্থখনৰ ওপৰত আলোচনা আগবঢ়াব পাৰি, আশা কৰোঁ, সেই বিষয়ে শিকিব পাৰিব। 

<center>
<img src="https://res.cloudinary.com/s3/image/upload/v1714465495/knk/kiran-tamuli-book.webp" alt="কিৰণ তামূলীৰ শিশু-সাহিত্যৰ মৌচাক" width="300"/>
</center>

মুঠৰ ওপৰত মৌচাক প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰি উলিওৱা ‘কিৰণ তামূলীৰ শিশু-সাহিত্যৰ মৌচাক’ গ্ৰন্থখন শিশুসকলৰ বাবে এখন সৰ্বাংগসুন্দৰ গ্ৰন্থ। কেৱল শিশুৰ বাবেই নহয়, গ্ৰন্থখন অভিভাৱক বা ডাঙৰসকলৰ বাবেও সুপাঠ্য। আকৰ্ষণীয় বেটুপাতৰ গ্ৰন্থখন তোমালোকৰ মাজৰ কোনো কোনোৱে পঢ়িছা নিশ্চয়। যিসকলে পঢ়া নাই তেওঁলোকে গ্ৰন্থখন পঢ়িবা বুলি আশা ৰাখিলোঁ।

কিৰণ তামূলীৰ শিশু-সাহিত্যৰ মৌচাক

বি
শ্বব্ৰহ্মাণ্ড বিশেষ গাণিতিক নিয়মৰ মাজেৰে গতিশীল অৱস্থাত আছে। আমিও আমাৰ বিভিন্ন কাম-কাজত বিশেষ নিয়ম কিছুমান মানি চলিবলৈ চেষ্টা কৰোঁ বা কৰি আহিছোঁ। উদাহৰণ স্বৰূপে, বিদ্যালয়ৰ প্ৰাতঃ সভাত পোন হৈ থিয় হ’ব লাগে, হাতযোৰ কৰিব লাগে, প্ৰাৰ্থনা কৰোঁতে চকু মুদি একান্ত মনেৰে নেদেখাজনক স্মৰণ কৰিব লাগে; জাতীয় সংগীত গোৱাৰ সময়ত থিয় হ’ব লাগে, একাগ্ৰ‌তাৰে গীতটো গাই ৫২ চেকেণ্ডৰ ভিতৰত শেষ কৰিব লাগে ইত্যাদি।

ঠিক একেদৰে গণিতৰ সমস্যা সমাধান কৰিবলৈও কিছুমান নিয়ম ক্ৰম অনুসৰি মানি চলিব লাগে। আহাঁচোন চাওঁ, গণিতৰ চাৰি প্ৰক্ৰিয়াযুক্ত সমস্যা সমাধান কৰিবলৈ কেনেদৰে আৰু কি ক্ৰমত আগবাঢ়িব লাগে।

চাৰি প্ৰক্ৰিয়া হ’ল— যোগ (+), বিয়োগ (-), পূৰণ (×) আৰু হৰণ (÷)। গণিতৰ চাৰি প্ৰক্ৰিয়াত ক্ৰমে হৰণ, পূৰণ আৰু যোগ বা বিয়োগ— যিটো আগত থাকে, তাৰ কাম আগতে কৰিব লাগে। কোনো এটা ৰাশিত যদি দুটা বা তিনিটা প্ৰক্ৰিয়া থাকে, তেতিয়া সেই প্ৰক্ৰিয়াৰ ক্ৰম নিৰ্ধাৰণ কৰি কাৰ্য কৰিব লাগে। উদাহৰণ স্বৰূপে, 5×4+7 = 20+7 = 27— এই ৰাশিটোত প্ৰক্ৰিয়াৰ ক্ৰম অনুসৰি প্ৰথমে পূৰণৰ কাম, তাৰ পাছত যোগৰ কাম কৰা হৈছে। সেইদৰে— 
18÷2-6÷3+4÷2 = 9-2+2 = 7+2 = 9 
ইয়াত হৰণৰ প্ৰক্ৰিয়াসমূহ আগতে কৰি পাছত যোগ আৰু বিয়োগৰ কাম কৰা হৈছে।

গণিতৰ কিছুমান সমস্যা সমাধান কৰিবলৈ বন্ধনীৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আমি তিনি প্ৰকাৰৰ বন্ধনী ব্যৱহাৰ কৰি আহিছোঁ। প্ৰথম বন্ধনী বা সৰু বন্ধনী ‘( )’; দ্বিতীয় বন্ধনী বা মাজু বন্ধনী ‘{ }’; তৃতীয় বন্ধনী বা বৰ বন্ধনী ‘\[ \]’। বন্ধনীৰ ভিতৰত কোনো এটা প্ৰক্ৰিয়া আগতে কৰিব লগীয়া হ’লে দীৰ্ঘমাত্ৰা (——) ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ক্ৰম অনুসৰি দীৰ্ঘমাত্ৰা, প্ৰথম বন্ধনী, দ্বিতীয় বন্ধনী, তৃতীয় বন্ধনীৰ কাম কৰিব লাগে। উদাহৰণ স্বৰূপে— 
30-\[15-{6+(18-14)}\] 
\= 30-\[15-{6+4}\] 
\= 30-\[15-10\] 
\= 30-5 
\= 25

আকৌ গণিতৰ কিছুমান সমস্যা সমাধান কৰোঁতে আমি ‘ৰ’ (of )ৰ ব্যৱহাৰ কৰিব লগা হয়। গণিতত ‘ৰ’ক পূৰণ চিন হিচাপে ধৰা হয় আৰু সংখ্যা দুটাৰ মাজত ‘ৰ’ৰ পৰিৱৰ্তে × চিন ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু সংখ্যা দুটা পূৰণ কৰা হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে— 500 ৰ 2/5 = (500×2)/5 = 200।

সকলোবোৰ ক্ৰিয়াৰ ক্ৰম সহজে মনত থকা এটা শব্দৰে প্ৰকাশৰ কৰিব পাৰি। সেই শব্দটো গণিতৰ প্ৰক্ৰিয়াকেইটাৰ নামৰ ইংৰাজী শব্দটোৰ প্ৰথম আখৰেৰে গঠিত হৈছে। বন্ধনী (Bracket)ৰ B, ৰ (Of)ৰ O, হৰণ (Division)ৰ D, পূৰণ (Multiplication)ৰ M , যোগ (Addition)ৰ A আৰু বিয়োগ (Subtraction)ৰ S লগ হৈ গঠিত হোৱা BODMAS শব্দটোৱে প্ৰক্ৰিয়াকেইটাৰ ক্ৰম বুজাইছে।

![](images/posts/math2-1024x576.webp)

ক্ৰম অনুসৰি গণিতৰ সমস্যা সমাধান নকৰিলে আমি শুদ্ধ উত্তৰ নাপাম। যেনেকৈ ভাষাৰ ক্ষেত্ৰত যতি চিহ্নৰ ব্যৱহাৰ শুদ্ধ নহ’লে সম্পূৰ্ণ বেলেগ অৰ্থ প্ৰকাশ পায়। উদাহৰণ স্বৰূপে, “য’তে ত’তে থূ পেলাবা নে? পেলালে বীজাণুৰ সংক্ৰমণ হ’ব পাৰে।”— এই বাক্যৰ যতি চিহ্নৰ ব্যৱহাৰ বেলেগ কৰাচোন, কি হয় চোৱা। “য’তে ত’তে থূ পেলাবা, নেপেলালে বীজাণুৰ সংক্ৰমণ হ’ব পাৰে।” বিপৰীত অৰ্থ প্ৰকাশ কৰা নাইনে বাৰু? একেদৰেই গণিতৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰক্ৰিয়াৰ ক্ৰম সলনি হ’লে শুদ্ধ সমাধান নাপাম। তলৰ সমস্যাটো আজৰি সময়ত কৰিবা শুদ্ধ ক্ৰম অনুসৰি (BODMAS প্ৰয়োগ কৰি) আৰু ভুলকৈ (ক্ৰমত নপৰাকৈ) দুয়োটা ৰূপতে। সমস্যাটো হৈছে— 
5 ৰ \[58-\{7×8+\(13-2 ৰ 6\)\}\]।

উত্তৰৰ পাৰ্থক্য মন কৰিবলগীয়া!

_লেখকৰ ঠিকনা: বন্দিতা শৰ্মা কন্দলি, চৰকাৰী অভ্যসন উচ্চ বুনিয়াদী বিদ্যালয়, তিতাবৰ_

... গণিত ...

প্ৰায়োগিক গণিতজ্ঞ এৰিষ্ট’টল

কিৰণ তামূলীৰ শিশু-সাহিত্যৰ মৌচাক

গণিতৰ চাৰি প্ৰক্ৰিয়া