
বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক (প্ৰয়াত)।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অনন্ত-দেৱ-শৰ্মা)_

অনন্ত দেৱ শৰ্মা


ধেমাজি।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অনিৰ্বাণ-দত্ত)_


অনিৰ্বাণ দত্ত


গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অভিজিত-দত্ত)_


অভিজিত দত্ত


নাজিৰা, শিৱসাগৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অসমী-গগৈ-বৰুৱা)_


অসমী গগৈ বৰুৱা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/আভা-বৰা)_

আভা বৰা


চেইণ্ট ষ্টিফেন স্কুল, দমদম (কলকাতা)

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/আৰুশ-সোণোৱাল)_

আৰুশ সোণোৱাল


পাঞ্জাবাৰী, গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ঈশান-জ্যোতি-বৰা)_


ঈশান জ্যোতি বৰা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/এলিজা-ৰাণী-দাস)_

এলিজা ৰাণী দাস


শান্তি পথ, আৰ জি বৰুৱা ৰোড, গুৱাহাটী-৭৮১০২৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/জ্যোতিশিখা-দত্ত)_

জ্যোতিশিখা দত্ত


নিবেদিতা গোস্বামী মেম’ৰিয়েল ইনষ্টিটিউট,  
সুৰ-সংগম, ৰৰৈয়া, যোৰহাট-৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/জ্যোতিস্মিতা-গোস্বামী-শৰ্মা)_

জ্যোতিস্মিতা গোস্বামী শৰ্মা


তেজপুৰ বিশ্ববিদ্যালয় চৌহদ, তেজপুৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ঝৰ্ণালী-শৰ্মা-বৰকটকী)_

ঝৰ্ণালী শৰ্মা বৰকটকী


বিশিষ্ট লেখক, গৱেষক আৰু কণ্ঠশিল্পী।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ড-বীৰেন্দ্ৰনাথ-দত্ত)_

ড° বীৰেন্দ্ৰনাথ দত্ত


বালিজান, চাৰিখেলীয়া, বিশ্বনাথ-৭৮৪১৭২,  
ফোন- ৯৩৬৫৩৬৭০৬০

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/তপন-বৰুৱা)_

তপন বৰুৱা


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক (প্ৰয়াত)।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ত্ৰৈলোক্যেশ্বৰী-দেৱী-বৰুৱানী)_

ত্ৰৈলোক্যেশ্বৰী দেৱী বৰুৱানী


শুৱালকুছি, পদ্মৰাম কাকতি পথ, কামৰূপ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দিগন্ত-বৈশ্য)_

দিগন্ত বৈশ্য


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দিলীপ-কুমাৰ-বৰুৱা)_

দিলীপ কুমাৰ বৰুৱা


গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দীপক-কুমাৰ-কলিতা)_


দীপক কুমাৰ কলিতা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দীপা-পণ্ডিত)_

দীপা পণ্ডিত


পুৰণিগুদাম, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দুলাল-বৰা)_


দুলাল বৰা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দ্বীপজ্যোতি-বৰা)_


দ্বীপজ্যোতি বৰা


সন্দীপনী বিদ্যামন্দিৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দৰ্শয়িতা-বৰঠাকুৰ)_

দৰ্শয়িতা বৰঠাকুৰ


ভলাগুৰি সত্ৰ, কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ধ্ৰুৱজ্যোতি-শৰ্মা)_

ধ্ৰুৱজ্যোতি শৰ্মা


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/নূপুৰ-মোমাইদেউ)_

নূপুৰ মোমাইদেউ


শংকৰদেৱ শিশু নিকেতন, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/নৱনীত-নিয়ৰ-শইকীয়া)_

নৱনীত নিয়ৰ শইকীয়া


ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়, ডিব্ৰুগড়

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/প্ৰকল্প-ৰঞ্জন-ভাগৱতী)_

প্ৰকল্প ৰঞ্জন ভাগৱতী


ডিব্ৰুগড়

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/প্ৰাণজিৎ-বৰা)_


ড° প্ৰাণজিৎ বৰা


দেৰগাঁও, গোলাঘাট

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/বন্দিতা-শৰ্মা-কন্দলি)_

বন্দিতা শৰ্মা কন্দলি


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ভূপেন-শৰ্মা)_


ভূপেন শৰ্মা


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ভূপেন্দ্ৰ-নাথ-হাজৰিকা)_


ভূপেন্দ্ৰ নাথ হাজৰিকা


গৌৰী মেনশ্যন, ভি আই পি ৰোড, ছয়মাইল, গুৱাহাটী-২২

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/মঞ্জু-দত্ত)_

মঞ্জু দত্ত


সূৰ্যপুৰ তিনিআলি, পাভৈ পথ,  
বিশ্বনাথ চাৰিআলি-৭৮৪১৭৬

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/মাতু-হাজৰিকা)_


মাতু হাজৰিকা


বাঙ্গালোৰ, কৰ্ণাটক-৫৬০০৬৭

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/যশোৱন্ত-নিপুণ)_


যশোৱন্ত নিপুণ


কাজিৰঙা, গোলাঘাট

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/শতৰূপা-গৌতম)_

শতৰূপা গৌতম


স্নাতকোত্তৰ মহলা, প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়,  
গুৱাহাটী।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সত্যজিৎ-নাথ)_

সত্যজিৎ নাথ


ৱাৰ্ড নং ৯, নাজিৰা-৭৮৫৬৮৫, শিৱসাগৰ,  
ফোন- ৮৪৮৬০১৬০৪৫

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সত্যনাৰায়ণ-কৰ)_

সত্যনাৰায়ণ কৰ


নগাঁও মিছন হাইস্কুল, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সনভ-দাস)_

সনভ দাস


ৰূপকোঁৱৰ হাউচিং কমপ্লেক্স,  
খানামুখ ছেকগেট, ডাক- গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়,  গুৱাহাটী-৭৮১০১৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সমীন্দ্ৰ-হুজুৰি)_


সমীন্দ্ৰ হুজুৰি


‘কাণখোৱা’ৰ সম্পাদনা কক্ষ।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সম্পাদনা-কক্ষ)_

সম্পাদনা কক্ষ


দিল্লী পাব্লিক স্কুল, নাজিৰা

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুগন্ধি-উৰুলি-বৰুৱা)_


সুগন্ধি উৰুলি বৰুৱা


লালমাটি, তেজপুৰ-৭৮৪০০১,  
শোণিতপুৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুপ্ৰীয়া-পাল)_


সুপ্ৰীয়া পাল


ঘৰ নং ১৩, লতাকটা শান্তিনগৰ,  
বশিষ্ঠ, গুৱাহাটী-২৯

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুৰেন্দ্ৰ-মোহন-দাস)_

সুৰেন্দ্ৰ মোহন দাস


বিশিষ্ট সাহিত্যিক। তেখেতে শিশুৰ বাবেও ভালেমান সাহিত্য ৰচনা কৰিছে।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰঞ্জু-হাজৰিকা)_

ৰঞ্জু হাজৰিকা


ভোটাই গাঁও, নগাঁও, ফোন- ৯৮৬৪৪৯৮৭৪৮

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰিণ্টু-দাস)_


ৰিণ্টু দাস


কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয়, মিছা (নগাঁও)

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰুকনাভ-ৰণজয়-শইকীয়া)_

ৰুকনাভ ৰণজয় শইকীয়া


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰূপজ্যোতি-গোস্বামী)_


ৰূপজ্যোতি গোস্বামী


[পূৰ্বৰ খণ্ড: বিষয় সংগীত ২: সংগীত সাধনা](/সংগীত-২-সংগীত-সাধনা)

<span style={{float: 'left', fontSize: '4.5em', lineHeight: 1, marginRight: '0.15em', fontWeight: 'bold'}}>অ</span>
কণিহঁত, তোমালোকে জ্যোতি সংগীত, ৰাভা সংগীত আদি শুনিছা নহয়? ৰূপকোঁৱৰ জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাই লিখা আৰু সুৰ কৰা গীতসমূহক জ্যোতি সংগীত আৰু কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই লিখা আৰু সুৰ কৰা গীতসমূহক ৰাভা সংগীত বোলা হয়। এই যে ‘সংগীত’ শব্দটো পাইছা, সংগীত মানেনো কি জানানে?

“গীতং, বাদ্যম চ নৃত্যম ত্রয়ং সংগীতমূষ্যতে।” অৰ্থাৎ গীত, বাদ্য আৰু নৃত্য— এই তিনি কলাক একেলগে সংগীত বোলা হয়। গীত শব্দৰ লগত সম শব্দ যোগ কৰি অৰ্থাৎ সম+গীত = সংগীত শব্দৰ উৎপত্তি হৈছে।

পণ্ডিত সাৰংগ দেৱে তেওঁৰ ‘সংগীত ৰত্নাকৰ’ গ্ৰন্থত লিখিছে— গীতৰ অধীন বাদ্য আৰু বাদ্যৰ অধীন নৃত্য। অৰ্থাৎ এই তিনিটা কলা এটা আনটোৰ লগত ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত। ইয়াৰ ভিতৰত গীতক প্ৰথম স্থান দিয়া হয়। সংগীতৰ মূল উপাদান স্বৰ, তাল আৰু সাহিত্য।

আমি গান এটা গাওঁতে লগত বাদ্য বজালে ভাল লাগে, নহয় জানো? ঠিক সেইদৰে নৃত্যৰ লগত গীত আৰু বাদ্য বাজিলে নৃত্যটো ভাল লগাৰ লগতে বিষয়টো বুজি পোৱা হয়।

প্ৰাচীন কালৰ পৰা সংগীতৰ প্ৰচাৰ চলি আহিছে। সংগীত পৃথিৱীৰ সকলো স্থানতে বিদ্যমান। সংগীত জীৱ তথা জড় জগতৰ প্ৰাণ। ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণই নাৰদ মুনিক কৈছিল যে যিসকল ভক্তই গীত গুণগুণাই থাকে, তেওঁ সেইসকল লোকৰ মাজত বিৰাজমান। স্বৰ্গৰ দেৱ-দেৱতা, গন্ধৰ্ৱ সকলো সংগীতত মগ্ন হৈ থাকে।

ভাৰতীয় সংগীত এক কালজয়ী কলা। এই সংগীতৰ অপাৰ শক্তি আছে। পাছত তোমালোকক সংগীতৰ শক্তিৰ বিষয়ে কিছু কথা জনাম। পঢ়ি ভাল পাবা নিশ্চয়।

_লেখকৰ ঠিকনা: জ্যোতিস্মিতা গোস্বামী শৰ্মা, নিবেদিতা গোস্বামী মেম’ৰিয়েল ইনষ্টিটিউট, সুৰ-সংগম, ৰৰৈয়া, যোৰহাট-৪_


বিষয় সংগীত ৩: সংগীত মানে কি


[পূৰ্বৰ খণ্ড: বিষয় সংগীত ১: সংগীতৰ মূল সাতোটা স্বৰৰ বিষয়ে](/সংগীতৰ-মূল-সাতোটা-স্বৰ)

<span style={{float: 'left', fontSize: '4.5em', lineHeight: 1, marginRight: '0.15em', fontWeight: 'bold'}}>সং</span>
গীত আমাৰ সকলোৰে প্ৰিয়। সংগীত অবিহনে মানৱ সমাজ অসম্পূৰ্ণ। ই মানুহৰ মানসিক পুষ্টি সাধন কৰে। সংগীতক ভিন্ন জনে ভিন্ন ৰূপত গ্ৰহণ কৰে,— কোনোৱে আত্মসন্তুষ্টি বাবে, কোনোৱে সাধনা হিচাপে, কোনোৱে সংগীতৰ মায়াজালত আবদ্ধ হৈ সংগীত সাধনাকে পেছা হিচাপে আঁকোৱালি লয়। আন কোনোৱে আকৌ সংগীতক জীৱনৰ সাৰথি তথা নিছা আৰু পেছা হিচাপে লৈ আগবাঢ়ে। সংগীত সাধনাৰ বিষয়ে আজি কিছু কথা জনোৱাৰ প্ৰয়াস কৰিছোঁ।

গীত, বাদ্য আৰু নৃত্য— এই তিনি কলাক একেলগে সংগীত বোলা হয়। বৈদিক কালৰে পৰা সংগীতে মানৱ জীৱনত এক বিশিষ্ট স্থান অধিকাৰ কৰি আহিছে। আদিতে সংগীত ভগৱানৰ উপাসনা আছিল, কালক্ৰমত মানুহৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ সকলো ক্ষণতে এই বিষয়ে প্ৰভাৱ পেলায়। সংগীতৰ পৰিৱেশন কৌশল, নীতি-নিয়ম ৰক্ষা কৰি সংগীতত আত্মনিয়োগ কৰাই হ’ল সাধনা । তানসেন, বৈজু বাৱৰা আদি সংগীতৰ সাধক আছিল।

সাধনা মানে ধ্যান কৰা। সংগীত শুনা, গোৱা বা বজালে ধ্যান কৰাৰ দৰে হয়। বিজ্ঞানীসকলে প্ৰমাণ কৰিছে যে ধ্যানৰ দৰে সংগীত সাধনাৰ দ্বাৰা অকলশৰীয়া অনুভৱ দূৰ হোৱাৰ লগতে দুখ-দুৰ্গতি কমে আৰু মন বিচলিত হোৱাৰ পৰা মুক্ত হয়।

![সংগীত](images/posts/music-a-1024x576.webp)

সংগীত সাধনা সম্পৰ্কত পণ্ডিতসকলে বিভিন্ন মত আগবঢ়াইছে। তাৰে কেইটামান উল্লেখ কৰা হ’ল:

কবিগুৰু ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ মতে, “মন-প্ৰাণ দিয়ো যাৰ সান্নিধ্য লাভ কৰিব নোৱাৰি, সংগীতৰ মাধ্যমেৰে তেওঁৰ চৰণ চুব পাৰি।”

ওস্তাদ গুলাম আলি খাঁ চাহাবে সংগীত সাধনাক ‘ৰিয়াজ’ বুলিছে। তেওঁৰ মতে, “সংগীত দেৱতাৰ প্ৰসাদ আৰু সৰস্বতীৰ দান।” বিখ্যাত বেহেলাবাদক ইহুদী মেনুহীনে ললিত কলাৰ ভিতৰত সংগীত সাধনাক উচ্চ আৰু কঠিন বুলিছে। মুনি কপিলদেৱৰ মতে, স্বৰ সাধনা হ’ল আত্মাক দৰ্শন কৰাৰ সৰ্বোত্তম উপায় । পাশ্চাত্য সংগীতৰ পণ্ডিতৰ মতে ভূমিষ্ঠ হোৱা শিশুৰ কান্দোনত ১২টি স্বৰৰ ভিতৰত থকা ২২টি শ্ৰুতি ধ্বনিত হয়।

সুষম আহাৰে মানুহৰ শৰীৰ ভালে ৰখাৰ দৰে সংগীতে মন ভালে ৰাখে। আমাৰ মগজুত কম্পন প্ৰবাহিত হৈ থাকে। সংগীতে মগজুৰ কম্পনক নিয়মিত কৰিব পাৰে। সংগীতৰ ভাষা হ’ল— সা, ৰে, গা, মা, পা, ধা, নি— এই সাতটা স্বৰ। দেখাত সহজ হ’লেও কণ্ঠত বা বাদ্যযন্ত্ৰত সঠিক স্থান দিবলৈ সাধনাৰ প্ৰয়োজন হয়। উত্তৰ ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় সংগীতত ২২টি শ্ৰুতি, ১০টি ঠাট; দক্ষিণ ভাৰতীয় সংগীতত ৭২টি ঠাট আৰু অনেক ৰাগ পোৱা যায়।

জিন পৌলৰ মতে, “জীৱনৰ অন্ধকাৰময় নিশাত উপচি পৰা জোনাকেই হ’ল সংগীত।” সংগীতৰ সু-সংগঠিত ধ্বনিময়তাই মানুহৰ কাণৰ মাজেৰে গৈ হৃদয়ত দোলনি দি মগজুত টুকুৰিয়ায়। এই কলাৰ অপাৰ শক্তিৰ লগতে এনে মাধুৰ্য আছে, যি মানুহক সকলো দুখৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰিব পাৰে।

[পৰৱৰ্তী খণ্ড: বিষয় সংগীত ৩: সংগীত মানে কি](/সংগীত-৩-সংগীত-মানে-কি)

_লেখকৰ ঠিকনা: জ্যোতিস্মিতা গোস্বামী শৰ্মা, নিবেদিতা গোস্বামী মেম’ৰিয়েল ইনষ্টিটিউট, সুৰ-সংগম, ৰৰৈয়া, যোৰহাট-৪_


... সংগীত ...

বিষয় সংগীত ৩: সংগীত মানে কি

বিষয় সংগীত ২: সংগীত সাধনা