
বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক (প্ৰয়াত)।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অনন্ত-দেৱ-শৰ্মা)_

অনন্ত দেৱ শৰ্মা


ধেমাজি।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অনিৰ্বাণ-দত্ত)_


অনিৰ্বাণ দত্ত


গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অভিজিত-দত্ত)_


অভিজিত দত্ত


নাজিৰা, শিৱসাগৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/অসমী-গগৈ-বৰুৱা)_


অসমী গগৈ বৰুৱা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/আভা-বৰা)_

আভা বৰা


চেইণ্ট ষ্টিফেন স্কুল, দমদম (কলকাতা)

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/আৰুশ-সোণোৱাল)_

আৰুশ সোণোৱাল


পাঞ্জাবাৰী, গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ঈশান-জ্যোতি-বৰা)_


ঈশান জ্যোতি বৰা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/এলিজা-ৰাণী-দাস)_

এলিজা ৰাণী দাস


শান্তি পথ, আৰ জি বৰুৱা ৰোড, গুৱাহাটী-৭৮১০২৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/জ্যোতিশিখা-দত্ত)_

জ্যোতিশিখা দত্ত


নিবেদিতা গোস্বামী মেম’ৰিয়েল ইনষ্টিটিউট,  
সুৰ-সংগম, ৰৰৈয়া, যোৰহাট-৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/জ্যোতিস্মিতা-গোস্বামী-শৰ্মা)_

জ্যোতিস্মিতা গোস্বামী শৰ্মা


তেজপুৰ বিশ্ববিদ্যালয় চৌহদ, তেজপুৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ঝৰ্ণালী-শৰ্মা-বৰকটকী)_

ঝৰ্ণালী শৰ্মা বৰকটকী


বিশিষ্ট লেখক, গৱেষক আৰু কণ্ঠশিল্পী।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ড-বীৰেন্দ্ৰনাথ-দত্ত)_

ড° বীৰেন্দ্ৰনাথ দত্ত


বালিজান, চাৰিখেলীয়া, বিশ্বনাথ-৭৮৪১৭২,  
ফোন- ৯৩৬৫৩৬৭০৬০

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/তপন-বৰুৱা)_

তপন বৰুৱা


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক (প্ৰয়াত)।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ত্ৰৈলোক্যেশ্বৰী-দেৱী-বৰুৱানী)_

ত্ৰৈলোক্যেশ্বৰী দেৱী বৰুৱানী


শুৱালকুছি, পদ্মৰাম কাকতি পথ, কামৰূপ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দিগন্ত-বৈশ্য)_

দিগন্ত বৈশ্য


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দিলীপ-কুমাৰ-বৰুৱা)_

দিলীপ কুমাৰ বৰুৱা


গুৱাহাটী

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দীপক-কুমাৰ-কলিতা)_


দীপক কুমাৰ কলিতা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দীপা-পণ্ডিত)_

দীপা পণ্ডিত


পুৰণিগুদাম, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দুলাল-বৰা)_


দুলাল বৰা


নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দ্বীপজ্যোতি-বৰা)_


দ্বীপজ্যোতি বৰা


সন্দীপনী বিদ্যামন্দিৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/দৰ্শয়িতা-বৰঠাকুৰ)_

দৰ্শয়িতা বৰঠাকুৰ


ভলাগুৰি সত্ৰ, কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ধ্ৰুৱজ্যোতি-শৰ্মা)_

ধ্ৰুৱজ্যোতি শৰ্মা


বিশিষ্ট শিশু সাহিত্য়িক।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/নূপুৰ-মোমাইদেউ)_

নূপুৰ মোমাইদেউ


শংকৰদেৱ শিশু নিকেতন, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/নৱনীত-নিয়ৰ-শইকীয়া)_

নৱনীত নিয়ৰ শইকীয়া


ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়, ডিব্ৰুগড়

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/প্ৰকল্প-ৰঞ্জন-ভাগৱতী)_

প্ৰকল্প ৰঞ্জন ভাগৱতী


ডিব্ৰুগড়

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/প্ৰাণজিৎ-বৰা)_


ড° প্ৰাণজিৎ বৰা


দেৰগাঁও, গোলাঘাট

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/বন্দিতা-শৰ্মা-কন্দলি)_

বন্দিতা শৰ্মা কন্দলি


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ভূপেন-শৰ্মা)_


ভূপেন শৰ্মা


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ভূপেন্দ্ৰ-নাথ-হাজৰিকা)_


ভূপেন্দ্ৰ নাথ হাজৰিকা


গৌৰী মেনশ্যন, ভি আই পি ৰোড, ছয়মাইল, গুৱাহাটী-২২

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/মঞ্জু-দত্ত)_

মঞ্জু দত্ত


সূৰ্যপুৰ তিনিআলি, পাভৈ পথ,  
বিশ্বনাথ চাৰিআলি-৭৮৪১৭৬

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/মাতু-হাজৰিকা)_


মাতু হাজৰিকা


বাঙ্গালোৰ, কৰ্ণাটক-৫৬০০৬৭

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/যশোৱন্ত-নিপুণ)_


যশোৱন্ত নিপুণ


কাজিৰঙা, গোলাঘাট

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/শতৰূপা-গৌতম)_

শতৰূপা গৌতম


স্নাতকোত্তৰ মহলা, প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়,  
গুৱাহাটী।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সত্যজিৎ-নাথ)_

সত্যজিৎ নাথ


ৱাৰ্ড নং ৯, নাজিৰা-৭৮৫৬৮৫, শিৱসাগৰ,  
ফোন- ৮৪৮৬০১৬০৪৫

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সত্যনাৰায়ণ-কৰ)_

সত্যনাৰায়ণ কৰ


নগাঁও মিছন হাইস্কুল, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সনভ-দাস)_

সনভ দাস


ৰূপকোঁৱৰ হাউচিং কমপ্লেক্স,  
খানামুখ ছেকগেট, ডাক- গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়,  গুৱাহাটী-৭৮১০১৪

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সমীন্দ্ৰ-হুজুৰি)_


সমীন্দ্ৰ হুজুৰি


‘কাণখোৱা’ৰ সম্পাদনা কক্ষ।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সম্পাদনা-কক্ষ)_

সম্পাদনা কক্ষ


দিল্লী পাব্লিক স্কুল, নাজিৰা

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুগন্ধি-উৰুলি-বৰুৱা)_


সুগন্ধি উৰুলি বৰুৱা


লালমাটি, তেজপুৰ-৭৮৪০০১,  
শোণিতপুৰ

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুপ্ৰীয়া-পাল)_


সুপ্ৰীয়া পাল


ঘৰ নং ১৩, লতাকটা শান্তিনগৰ,  
বশিষ্ঠ, গুৱাহাটী-২৯

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/সুৰেন্দ্ৰ-মোহন-দাস)_

সুৰেন্দ্ৰ মোহন দাস


বিশিষ্ট সাহিত্যিক। তেখেতে শিশুৰ বাবেও ভালেমান সাহিত্য ৰচনা কৰিছে।

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰঞ্জু-হাজৰিকা)_

ৰঞ্জু হাজৰিকা


ভোটাই গাঁও, নগাঁও, ফোন- ৯৮৬৪৪৯৮৭৪৮

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰিণ্টু-দাস)_


ৰিণ্টু দাস


কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয়, মিছা (নগাঁও)

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰুকনাভ-ৰণজয়-শইকীয়া)_

ৰুকনাভ ৰণজয় শইকীয়া


কলিয়াবৰ, নগাঁও

_[লেখকৰ সকলো লেখা চাওক →](/tags/ৰূপজ্যোতি-গোস্বামী)_


ৰূপজ্যোতি গোস্বামী


<span style={{float: 'left', fontSize: '4.5em', lineHeight: 1, marginRight: '0.15em', fontWeight: 'bold'}}>তো</span>
মালোকে লক্ষ্য কৰিছানে যে বছৰটোৰ ভিন ভিন সময়ত বতৰো বেলেগ বেলেগ হয়? কেতিয়াবা গৰম আৰু ৰ’দ, আকৌ কেতিয়াবা ঠাণ্ডা! বতৰৰ এই পৰিৱৰ্তনক ঋতু বুলি কোৱা হয়। পৃথিৱীখনে সূৰ্যৰ চাৰিওফালে ঘূৰি থকাৰ ধৰণৰ বাবেই ঋতুৰ পৰিৱৰ্তন ঘটে।

পৃথিৱীখন ঘূৰণীয়া বুলি তোমালোকে জানা। ই নিজে নিজৰ অক্ষক কেন্দ্ৰ কৰি ঘূৰি থকাৰ উপৰি সূৰ্যৰ চাৰিওফালেও ঘূৰি থাকে। আৰু এটা কথা, পৃথিৱীখন নিজে পূৰা চিধা হৈ নাথাকে, ই অলপ হেলনীয়া হৈ থাকে। এই হেলনীয়াৰ পৰিমাণ হৈছে ২৩.৫ ডিগ্ৰী। ঋতু পৰিৱৰ্তনৰ মূলতে আছে পৃথিৱীৰ এই হেলনীয়া চৰিত্ৰটো।

পৃথিৱীৰ কোনো অংশ সূৰ্যৰ ফালে হেলনীয়া হ’লে ইয়াত সূৰ্যৰ পোহৰ বেছি হয় আৰু গৰম হৈ পৰে। ইয়াক গ্ৰীষ্ম বুলি কোৱা হয়। সেই সময়ত আমি চুটি আৰু পাতল কাপোৰ-কানি পিন্ধো।

![ঋতু পৰিৱৰ্তন কিয় হয়](images/posts/earth-tilt-rotation-1024x576.webp)

পৃথিৱীয়ে নিজৰ কক্ষপথত গতি কৰি থকাৰ লগে লগে সেই হেলনীয়া অংশটো লাহে লাহে সূৰ্যৰ পৰা আঁতৰি যাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অৰ্থাৎ সেই অংশত সূৰ্যৰ পোহৰ আৰু তাপ কমি যায়। তেতিয়া পৃথিৱীৰ সেই অংশত শীতকাল হয় আৰু আমি দীঘল আৰু উমাল কাপোৰ-কানি পিন্ধো।

শীতৰ পাছত পৃথিৱীখনৰ ঘূৰ্ণনৰ ফলত সেই অংশটোৱে পুনৰ সূৰ্যৰ অধিক পোহৰ আৰু তাপ পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। ইয়ে বসন্ত কালক আমন্ত্ৰণ দিয়ে। ডালে ডালে ফুল ফুলে, কপৌফুল ফুলে, প্ৰকৃতি জাতিষ্কাৰ হৈ পৰে। ঠাণ্ডা শীতৰ পাছত প্ৰকৃতিৰ বাবে যেন এক নতুন আৰম্ভণি ঘটে। মইনাহঁত, তোমালোকে নিশ্চয় জানা যে বসন্ত কালতে আমি বহাগ বিহু বা ৰঙালী বিহু পালন কৰোঁ।

তাৰ পাছত আহে শৰৎ কাল আৰু হেমন্ত কাল। এই ঋতুত পৃথিৱীখন এনেদৰে গতি কৰে যে হেলনীয়া অংশটো সূৰ্যৰ পৰা বেছি ওচৰত বা বেছি দূৰত নাথাকে। ফলত বতৰ শীতল হৈ পৰে, গছৰ পাতবোৰৰ ৰং সলনি হৈ সৰি পৰে।

ঋতু পৰিৱৰ্তন
:----:
![ঋতু পৰিৱৰ্তন কিয় হয়](images/posts/Earth-spinning-rotating-animation-40.gif)


এতিয়া নিশ্চয় বুজি পাইছা যে পৃথিৱীৰ হেলনীয়া চৰিত্ৰ আৰু সূৰ্যৰ চাৰিওফালে ইয়াৰ যাত্ৰাৰ বাবেই আমাৰ ঋতু থাকে। প্ৰতিটো ঋতুৰে চৰিত্ৰ আৰু সৌন্দৰ্য বেলেগ বেলেগ আৰু এই ঋতুবোৰক আমি বেলেগ বেলেগ ধৰণে উপভোগ কৰোঁ।

পশ্চিমীয়া দেশত ঋতু চাৰিটা (Spring, Summer, Fall, Winter) বুলি ধৰা হয় যদিও ভাৰতীয় ধাৰণা মতে ঋতু ছটা। সেইকেইটা হৈছে— গ্ৰীষ্ম, বৰ্ষা, শৰৎ, হেমন্ত, শীত আৰু বসন্ত। সাধাৰণভাৱে জেঠ-আহাৰ মাহক গ্ৰীষ্ম, শাওণ-ভাদ মাহক বৰ্ষা, আহিন-কাতি মাহক শৰৎ, আঘোণ-পুহ মাহক হেমন্ত, মাঘ-ফাগুন মাহক শীত আৰু চ’ত-বহাগ মাহক বসন্ত বুলি ধৰা হয়।

_লেখকৰ ঠিকনা: শতৰূপা গৌতম, কাজিৰঙা, গোলাঘাট_


ঋতু পৰিৱৰ্তন কিয় হয়


<span style={{float: 'left', fontSize: '4.5em', lineHeight: 1, marginRight: '0.15em', fontWeight: 'bold'}}>ষ্টি</span>
ফেন হকিং আধুনিক সময়ৰ এগৰাকী উল্লেখযোগ্য বিজ্ঞানী আছিল। স্বাস্থ্যৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হোৱাৰ পাছতো তেওঁ নিজৰ চমকপ্ৰদ ধাৰণাসমূহ ব্যৱহাৰ কৰি বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ ৰহস্য উন্মোচন কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।

ষ্টিফেন হকিঙৰ জন্ম হৈছিল ইংলেণ্ডৰ অক্সফৰ্ডত ১৯৪২ চনৰ ৮ জানুৱাৰী তাৰিখে। সৰুৰে পৰাই তেওঁ নিজৰ চৌপাশৰ জগতখনৰ প্ৰতি তীব্ৰ আগ্ৰহ অনুভৱ কৰিছিল আৰু চৌপাশৰ কামবোৰ কেনেকৈ চলি থাকে, সেই কথা বুজি পোৱাৰ চেষ্টা কৰিছিল। স্থান আৰু সময়ৰ ৰহস্য অন্বেষণ কৰি তেওঁ ভাল পাইছিল।

ষ্টিফেন ডাঙৰ হোৱাৰ লগে লগে তেওঁ এ এল এছ (ALS- Amyotrophic Lateral Sclerosis) নামৰ স্বাস্থ্যজনিত অৱস্থাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল, যাৰ বাবে তেওঁৰ শৰীৰটো লৰচৰ কৰাত বা কথা কোৱাত অসুবিধা হৈছিল। কিন্তু ইয়ে তেওঁৰ সপোনৰ বাটত আগবাঢ়ি যোৱাত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰিলে। তেওঁ এটা বিশেষ কম্পিউটাৰ ব্যৱস্থা ব্যৱহাৰ কৰি অন্যৰ লগত যোগাযোগ কৰিছিল। এই বিশেষ কম্পিউটাৰটোৱে তেওঁৰ চিন্তাক শব্দলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছিল, যাৰ জৰিয়তে তেওঁ নিজৰ ধাৰণাসমূহ বিশ্বৰ সৈতে ভাগ-বতৰা কৰিব পাৰিছিল।

ষ্টিফেন হকিঙৰ এটি বিখ্যাত আৱিষ্কাৰ কৃষ্ণগহ্বৰ (Black Hole)ৰ সৈতে জড়িত। তেওঁ দেখুৱাইছিল যে এসময়ত বিশ্বাস কৰাৰ দৰে কৃষ্ণগহ্বৰ সম্পূৰ্ণ ক’লা নহয়, বৰঞ্চ ইহঁতে কিছু পৰিমাণে বিকিৰণ নিৰ্গত কৰে। এই বিকিৰণক এতিয়া ‘হকিং বিকিৰণ’ (Hawking radiation) বুলি কোৱা হয়। এই যুগান্তকাৰী ধাৰণাটোৱে কৃষ্ণগহ্বৰৰ বিষয়ে বিজ্ঞানীসকলৰ চিন্তাধাৰা সলনি কৰি পেলালে।

<figure>
![ষ্টিফেন হকিং](images/posts/stephen-hawking-scientist.webp)
<figcaption>
- ষ্টিফেন হকিং
</figcaption>
</figure>

বিগ বেং নামেৰে জনাজাত বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ আৰম্ভণিৰ তত্ত্ব সম্পৰ্কেও ষ্টিফেন হকিঙে উল্লেখযোগ্য অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁৰ মতে, বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডখন ‘ছিংগুলাৰিটি’ (singularity) নামৰ এটা ক্ষুদ্ৰ, অবিশ্বাস্যভাৱে ঘন বিন্দুৰ পৰা আৰম্ভ হৈছে। তেওঁৰ এই তত্ত্বই বিজ্ঞানীসকলক আৰম্ভণিতে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডখন কেনেকুৱা আছিল, সেই কথা কল্পনা কৰাত সহায় কৰিছে।

বৈজ্ঞানিক কাম-কাজৰ উপৰি ষ্টিফেন হকিঙে কিতাপ-পত্ৰ লিখিছিল, বক্তৃতা দিছিল আৰু টেলিভিছনৰ অনুষ্ঠানত উপস্থিত হৈ জটিল ধাৰণাবোৰ সকলোৱে বুজিব পৰাকৈ বুজাই দিছিল। তেওঁৰ ‘এ ব্ৰিফ হিষ্ট্ৰী অৱ টাইম’ (A Brief History of Time) নামৰ গ্ৰন্থখন বিশ্বব্যাপী বেষ্টচেলাৰ হৈ পৰিছিল। কিতাপখনত জটিল বৈজ্ঞানিক ধাৰণাসমূহ সকলো বয়সৰ লোকে বুজিব পৰাকৈ লিখা হৈছে।

শাৰীৰিক প্ৰত্যাহ্বান সত্ত্বেও ষ্টিফেন হকিঙৰ আছিল আমোদজনক হাস্যৰস। তেওঁ প্ৰায়ে নিজৰ হাস্যৰসেৰে মানুহক হাঁহিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল আৰু ক’ব খুজিছিল যে কঠিন সময়তো জীৱনৰ প্ৰতি ইতিবাচক দৃষ্টিভংগী ৰখাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা।

ষ্টিফেন হকিং কেৱল এজন মেধাৱী বিজ্ঞানীয়েই নহয়, বিশ্বৰ মানুহৰ বাবে তেওঁ এক প্ৰেৰণাদায়ক আদৰ্শ। তেওঁ আমাক দেখুৱাইছিল যে কিবা এটা কৰাৰ বাবে থকা দৃঢ়তা, কৌতূহল আৰু শিক্ষণৰ প্ৰতি থকা প্ৰেমে যিকোনো বাধা অতিক্ৰম কৰিব পাৰে। তেওঁৰ কৰ্মৰ দ্বাৰা ভৱিষ্যতৰ বিজ্ঞানীসকলক অনুপ্ৰাণিত কৰাৰ লগতে যুৱ মনত কৌতুহলৰ স্ফুলিংগ জ্বলাই ৰাখিছে।

২০১৮ চনৰ ১৪ মাৰ্চ তাৰিখে ইংলেণ্ডৰ কেম্ব্ৰিজত এইগৰাকী মহান বিজ্ঞানীৰ মৃত্যু হয়।

_শব্দাৰ্থ:_
- প্ৰত্যাহ্বান: প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি
- সন্মুখীন: মুখামুখি
- চমকপ্ৰদ: চমক খুৱাব পৰা
- অন্বেষণ: অনুসন্ধান, বিচৰা
- যুগান্তকাৰী: এটা যুগৰ অৱসানকাৰী, বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তনকাৰী
- বেষ্টচেলাৰ: (ইংৰাজী) খুব বেছিকৈ বিক্ৰী হোৱা
- স্ফুলিংগ: ফিৰিঙতি, জুইৰ উফৰি যোৱা কণা

ছবি: ৱিকিমিডিয়া কমন্স (CC by SA 4.0)

_লেখকৰ ঠিকনা: শতৰূপা গৌতম, কাজিৰঙা, গোলাঘাট_


... শতৰূপা-গৌতম ...

ঋতু পৰিৱৰ্তন কিয় হয়

ষ্টিফেন হকিং: ব্ৰহ্মাণ্ডৰ অভিযাত্ৰী